Kepek Oluşumu Neden Olur?
Kepek, bazı insanlarda görülen kaşıntılı bir cilt şekli olan bir tür seboreik dermatittir. Bu duruma çok fazla nem veya genetik gibi çevresel bir faktör neden olabilir. Örneğin, Down Sendromlu çocukların kafa derisi, cilt hücrelerinde çok fazla yağ ürettiği için vücutlarının diğer bölgelerine göre kepeklenmeye daha yatkındır.
Kepeğin belirtileri arasında kafa derisinde yağlı pullar veya pullar, kafa derisinde kızarıklık ve kaşıntı, deride pullanma ve yaralar bulunur. Göz çevresindeki alan, durumu daha da kötüleştiren aşırı sürtünme ve kaşıma nedeniyle iltihaplı görünebilir. Bazı aşırı kuru cilt vakalarında, kafa derisi aşırı derecede kırmızı, sıcak ve dokunulduğunda ağrılı görünebilir.
Kepek Oluşumunun Nedenleri Nelerdir?
Kepeğin nedeni, derideki yağ bezlerinden bir tür yağın (sebum) aşırı üretilmesidir, bu da kafa derisinin yüzeyini kaşındırır ve ağrıtır. Bir enfeksiyondan veya diğer tıbbi durumlardan kaynaklanmayan bir durumdur.s
Bunun nedenleri şu anda bilinmiyor. Ancak seboreik dermatitin oluşmasında hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. Tüm vakaların neredeyse yarısında kesin nedenin ne olduğu açık değildir.
Kepek oluşumunun ana semptomları tipik olarak spesifik değildir, bu da vücudun farklı bölgelerinde farklı alanlarda ortaya çıkabileceği anlamına gelir. Bazı durumlarda, kişiler kan olmadığında cildinin kanadığını hissedebilir ve buna sebore exfoliativa denir. Egzama ve sedef hastalığı gibi diğer cilt rahatsızlıkları ile sıklıkla karıştırılabilir.
Kepeğin Teşhisi ve Geleneksel Tedavi Yöntemleri Nedir?
Kepek, özellikle çıplak gözle görülebilen foliküller (çukurlar) ile kuru ve kırmızı saç derisine sahip kişilerde kafa derisinde kaşıntı, pullanma ve dökülmeye neden olan çok yaygın bir durumdur. Oldukça yaygın bir durumdur, ancak birçok kişi semptomları fark etmez.
Kepek oluşumunun teşhisinin tek doğru yolu, bir dermatolog veya genel doktor tarafından kafa derisinin fiziksel muayenesidir.
Kepek genellikle üç yöntemden biri veya birkaçı ile tedavi edilebilir;
- Kafa derisine topikal,
- Oral,
- Harici uygulama
Tedavinin seyri, semptomların şiddetine bağlı olacaktır ve bireyler arasında farklılık gösterecektir. Çoğu topikal tedavi, bakterileri öldürerek ve kepeğe yol açan yağ üretimini azaltarak çalışır. Topikal tedaviler şunları içerir:
Topikal merhemler cildi nemlendirmek için kullanılır ve günlük olarak uygulanmalıdır. Antifungal veya antibakteriyel ilaçlar içerenler de dahil olmak üzere farklı müstahzarlarda mevcutturlar. Bunlar, özellikle hassas cilde sahip kişilerde pullanma veya pullanmanın azaltılmasında etkili olabilir. Ancak kızarıklık, alerjik reaksiyon, açık yara veya kesik gibi diğer tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde kullanılmamalıdır. Çoğu kepek vakası için etkili değildir ve saç derisini yağlı hissettirmekten (yağlı bir kalıntı kaldığında) biraz daha fazlasını yaptığı gösterilmiştir.
Bunun nedeni, kafa derisindeki fazla yağın azalmaması, bunun yerine insanların görmesini zorlaştıran daha geniş bir alana yayılmasıdır.
Tentürler ve şampuanlar dahil bir dizi tedavi mevcuttur. Siyah çay ve yeşil çayın etkili olduğu gösterilmiştir, ancak semptomların düzelmeye başlaması birkaç hafta sürebilir. Bununla birlikte, bunlar kepekten kurtulmanın son derece nadir kaynaklarıdır.
Hindistan cevizi sütü, hindistancevizi sütü ve su karışımı yaparak kepek için alternatif bir tedavi olarak kullanılabilir. Saç derisindeki bakterilerden kurtulmak için karışım ısıtılmalıdır. Karışım yaklaşık 15 ila 20 dakika ısıtılmış saç derisine uygulanmalıdır. Bu yöntem saç derisinde tahrişe neden olmamak için en fazla bir hafta yapılmalıdır. Bir saat sonra normal suyla durulayın ve gerekirse tekrarlayın.
Diğer tedaviler, çoğu eczanede veya süpermarkette satın alınabilen çeşitli ilaçlı şampuanları içerir. Örneğin, “T/Gel” çoğu insanda kepeği ve ayrıca sedef hastalığı veya sebore eksfoliativa gibi diğer kafa derisi rahatsızlıklarını etkili bir şekilde tedavi ettiği gösterilen bir şampuan markasıdır.
Bazı hastaların belirgin bir iyileşme görmeleri için aylarca tedaviye devam etmeleri gerekebilir. Kepek genellikle ciddi bir tıbbi durum değildir, ancak bazen olabilir. Daha şiddetli bir kepek türü, yüz, kulak ve gövdenin derisini ve saç derisini etkileyen seboreik dermatittir. Kronik veya akut ve kaşıntılı olabilir.
Bebeklerde kepek, cilt yetişkinlerinkinden daha ince olduğu için dikkatli tedavi edilmelidir. Bu, yetişkinler için kullanılan bazı topikal tedavilerin, uygulamadan sonra bebeğin kafa derisini aşırı derecede ovması durumunda tahrişe neden olabileceği anlamına gelir. Nadir durumlarda, hormonların neden olduğu kepek veya aşırı yağ üretiminin bir sonucu olarak bebeklerde beşik başlığı gelişebilir. Kepek için topikal tedavilerin kullanımı genellikle güvenlidir. Bununla birlikte, meydana gelebilecek bazı nadir fakat ciddi yan etkiler vardır. Bunlar şunları içerebilir:
Hamilelik ve emzirme döneminde, göz çevresindeki alanda kepek için herhangi bir şampuan veya başka bir topikal tedavi kullanmamak önemlidir, çünkü tahrişe ve gelişmekte olan gözde potansiyel zarara neden olabilir. Bunun nedeni, herhangi bir topikal tedavinin kullanılmasının gözleri tahriş ederek düzgün gelişmeyi geciktirebilmesidir.
Kepek Oluşumunda Topikal Tedaviler Nelerdir?
Topikal tedaviler losyonlar, kremler, şampuanlar ve merhemler gibi birkaç farklı formda mevcuttur. Bazı merhemler reçetesiz temin edilebilirken, diğerleri satın alınmadan önce bir dermatolog tavsiyesi gerektirir. Çoğu durumda bazı insanlar için semptomlardan kurtulma sağlayabilirler. Bununla birlikte, semptomları kötüleştirebilecek tahrişe neden olabileceğinden, kullanımdan sonra doğrudan gözlere veya yüze dokunmaktan kaçınmak önemlidir. Bir kişi bu adımları uyguladıktan sonra bile hala tahriş yaşıyorsa, bir doktordan alınabilecek oral ilaçların kullanımını düşünmek isteyebilir.
Bazı durumlarda, tıbbi tedaviler işe yaramadığında insanlar reçeteli ilaçları düşünmek isteyebilir. Birisi topikal tedavileri kullanmamayı seçse ve bunun yerine farklı türde bir şampuan veya merhem seçse bile, sabırlı olmak ve bu ürünleri kullanmadan önce en az üç gün boyunca doğrudan cilde uygulamamak önemlidir. Bunun nedeni, tedaviyi bu saatten önce uygulamak cildi tahriş edebilir ve bu da cerrahi tedavi olmaksızın ortaya çıkacak olanlardan daha kötü semptomlara yol açabilir.
Ketokonazol ve minosiklin dahil olmak üzere kepek semptomlarını tedavi etmek için ağızdan alınabilen bir dizi ilaç mevcuttur. Bunların her ikisi de reçete ile temin edilebilir. Metronidazol içeren bir ilacın bazı çalışmalarda kepek tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir, ancak etkinliğinin hastadan hastaya değişebileceğine ve yan etkiler veya hamile kadınlar için güvenli olup olmadığına dair çok az veri bulunduğuna dikkat edilmelidir.
Kepeğin, insan derisinde doğal olarak yaşayan mayanın (Malassezia globosa) aşırı üretiminden kaynaklandığına inanılmaktadır. Bu aşırı üretim, aşırı kuruluk, kafa derisi iltihabı (alopesi areata), ısı ve terleme, cilt veya saç tahrişi, duygusal stres, bazı ilaçlar veya hormonal değişikliklerden kaynaklanabilir. Kuru kafa derisi olan kişilerde daha sık görülür çünkü maya cildi nemlendirmek için aşırı büyür. Bazı durumlarda bu, kepek semptomlarına yol açar, ancak diğerlerinde hiç semptom göstermez; bu bireyler “asemptomatik” olarak bilinir.
Bu durum, Aristoteles ve diğer erken Yunan filozofları zamanından bahsedilmesi de dahil olmak üzere, eski zamanlardan beri bilinmektedir. Kepek, Yunanca “fitotrikoz” adıyla da biliniyordu. Bununla birlikte, kepek olarak ne zaman ve nasıl bilindiği açık değildir.
Kepek Oluşumu ile İlgili Araştırmalar Nelerdir?
Konuyla ilgili insan çalışmalarının 2008 yılındaki bir incelemesinde, İskandinav araştırmacıları kepek prevalansının erkeklerde kadınlardan daha fazla olduğunu gösterdi. Bu farklılık özellikle erkek ve kadın hijyen standartlarının farklı olduğu ülkelerde belirgindi. Bununla birlikte, bir kez incelendiğinde, kadınlar erkek meslektaşlarına göre daha şiddetli semptomlar yaşama eğilimindeydiler (bu tür farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı olmasa da). Araştırmacılar ayrıca kadınlarda erkeklerden önemli ölçüde daha yüksek prevalansa sahip yalnızca bir çalışma bulabildiklerini de belirttiler.
Bu cinsiyet farklılığından çevresel faktörlerin mi yoksa genetik yatkınlığın mı sorumlu olduğu açık değildir. İkizler üzerinde yapılan bir araştırma, bazı genlerin sorumlu olduğunu öne sürdü.
Yaşlılarda kepek prevalansının genç bireylere göre daha yüksek olduğu bildirilmiştir. 2013 yılında yapılan bir araştırma, yaş ile kepek şiddeti arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, kepek en çok Kafkasyalılar ve İskandinavya, Belçika, İskoçya ve Almanya gibi kuzey Avrupa kökenli diğer ırklar arasında yaygındır.
Kafa derisi sebore (kepek) 6 aylıktan 5 yaşına kadar olan çocuklarda yaygındır; hemen hemen tüm çocukları kafa derilerini etkiler, ancak diğer vücut kısımlarını etkilemez. Malassezia olarak bilinen bir tür mayadan kaynaklanır. Çocuklarda kafa derisi seboreik dermatit vakalarının çoğu hafiftir.
Kafa derisi sebore (kepek), özellikle 65 yaş üstü, durumun en şiddetli biçimine sahip olan ve etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için daha fazla kepek önleyici şampuan kullanması gereken yaşlı kişilerde yaygındır.
İlginizi çekebilir: Ogx Keratin Ne İşe Yarar?
Daha fazla içerik için bizi youtube kanalımızdan da takip edebilirsiniz: https://www.youtube.com/channel/UCZ9Fvcs8yk7J9glrgA9CNkA