Problem Çözme Stratejileri

Problem çözme nedir, hâlihazırda ulaşılmaz durumda olan bir hedefe ulaşmamıza yardımcı olan bir kural, plan veya stratejinin aranmasını gerektirir.

Sezgisel Kestirme Yolları

Sezgisel kestirme yolları, işlem sayısını azaltan ve problemlerin daha hızlı ve kolay bir şekilde çözülmesine müsaade eden bir dizi akılcı ve yaratıcı zihinsel kestirme yolu kuralıdır.

1990’ların sonunda Kasparov’un akılcı ve yaratıcı kestirme yolları, bilgisayar programının sabit ve o kadar da akılcı olmayan algoritmaları karşısında üstünlük sağlıyordu. Ancak bilgisayarlar, ‘’düşünme’’ hızlarını saniyede 100.000 satranç hamlesi yerine 2,5 milyon hamle analiz edebilecek şekilde yeni algoritmalarla programlandı. Artan hızın bir sonucu olarak, düşünceleri akılcı ‘’sezgisel kestirme yollarına’’ odaklanan insan satranç ustalarının artık bilgisayarların ‘’düşünme’’ becerisi karşısında belirgin bir üstünlüğü kalmadı.

Yapay Zekâ

Kasparov’u satrançta yenebilecek bir bilgisayarı geliştirmek, araştırmacıların 50 yıllık çabasına mal oldu. Bilgisayar biliminin hedeflerinden bir tanesi yapay zekânın geliştirilmesi, yani makinelerin (bilgisayar, robot) insanların düşünme ve problem çözme becerisini taklit edecek şekilde programlanmasıdır.

Zihinsel Bir Kalıbın Değiştirilmesi

İşlevsel sabitlik, bir nesnenin alışılagelmişin dışında bir işlevi olduğunu görmemizi engelleyen zihinsel bir kalıbı tanımlar.

Örneğin, bir çizginin bir noktada başlayıp yine bir noktada bitmesi gerektiği yönünde bir zihinsel kalıba sahipsinizdir. Dokuz nokta problemini çözebilmek için bir çizginin noktanın ötesinde devam edebileceğini düşünerek işlevsel sabitliği kırmanız gerekir.

İçgörü, birçok başarısız girişimin ardından çözümün aniden bulunmasıdır.

Probleme farklı bakış açılarıyla yaklaşarak, kaygılarınızı azaltarak ve bu şekilde işlevsel sabitlikten sıyrılarak bu problemi içgörü yardımı ile çözme şansınızı arttırabilirsiniz.

Analoji Kullanımı

Problem. Elinizde bir kutu kibrit, iki mum, bir parça ip ve birkaç tane raptiyeniz olduğunu düşünün. Bir mumu ışık kaynağı olarak kullanılabilecek şekilde duvara nasıl sabitlerdiniz?

Mum problemini bir içgörü ile çözmeniz gerekir. Ancak çoğumuzun bu problemi çözmek için bir strateji belirlemesi gerekir, iyi bir strateji ise analoji kullanımını gerektirebilir.

Analoji nedir? yeni bir durum ile eski, bilindik bir durum arasında bir benzerlik bulmaya yönelik bir stratejidir.

Eğer mum problemini çözmek için bir analoji benimsersek düşünme şeklimiz muhtemelen bu şekilde işleyecektir: ‘’mumları duvarda tutmak için genelde bir raf kullanırım. Elimdeki nesnelerden hangisi –mum, kibrit kutusu ya da mum-raf görevi görebilir? Kibritleri çıkartırsam kutuyu raptiyelerle duvara tutturabilirim.’’

Tecrübe ve bilgi kazandıkça analoji kullanımı ve problem çözme konusunda daha başarılı hale geliriz. İşyerlerinin tecrübeli elemanları tercih etmesinin sebeplerinden bir tanesi de budur: Bu elemanların problemleri çözmek için analoji kullanma ihtimali daha yüksektir.sosyola.com

Alt Hedeflerin Oluşturulması

Problem. ‘’Yaratıcılık ve Delilik’’ başlıklı bir dönem ödevi yazmanız gerektiğini varsayalım. Bu ödevi yazmak için görevi ya da genel problemi çözme için birkaç alt göreve bölmek iyi bir stratejidir.

Alt hedef kullanımı, genel problemi, sırasıyla tamamlandığında bir çözüm üretecek olan birkaç parçaya bölmeyi kapsayan bir stratejidir.

1. Yukarıdaki şekilde de gösterildiği üzere ilk hedef kütüphanede araştırma yapmak ve yaratıcılık ve delilikle ilgili birkaç makale bulmaktır.
2. İkinci alt hedef ise bu makaleleri okuyup notlar almaktır.
3. Üçüncü alt hedef, ödevi yazmak için bir çerçeve kullanmaktır.
4. Dördüncü alt hedef ise bu çerçeveyi kullanarak ödevi yazmaktır.

Her bir alt hedef üzerinde ayrı ayrı çalışma ve bitirme stratejisi hazırlama, projenin genelini daha kontrol edilebilir bir hale getirir ve ödeve başlama ve bitirmenize engel olabilecek gereksiz kaygı ve şikâyetleri engelleyebilir.

Bir problemi çözmek için belirli hedefler belirleme stratejisinin bazı avantajları var: Hedefler dikkatimizi yönlendirir ve odaklar, enerji ve motivasyonumuzun artmasına yâdım eder ve ısrarcılığımızı arttırarak erteleme yapmamızı azaltır.

Problem Çözme Stratejileri yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Konu ile ilgili sorularınız varsa aşağıda yorum kutusuna yazabilirsiniz. Bir başka yazımızda görüşmek üzere hoşcakalın.