Motivasyon Nedir ve Motivasyon Teorileri
Motivasyon nedir? belirli bir zamanda belirli bir şekilde davranmamıza neden olan farklı psikolojik ve fizyolojik faktörleri tanımlar.
Motive olduğumuz zaman genellikle üç özellik gösteririz:
- Bazı hareketlerde bulunmak için enerji yükleniriz.
- Enerjimizi belli bir hedefe ulaşmak için yönlendiririz.
- O hedefe ulaşmak konusunda farklı şiddetlerde duygulara sahibizdir.
Motivasyon Teorileri
İçgüdü
İçgüdü nedir? davranışları belirleyen doğuştan gelen bir özellik olan eğilimler ya da biyolojik güçlerdir.
Sabit faaliyet örüntüsü, bir organizmayı belli çevresel şartlar içinde sabit şekilde davranmaya eğilimli hale getiren içten gelen biyolojik bir güçtür.
Beyin: Ödül/Zevk Merkezi
Ödül/zevk merkezi, accumben çekirdeği ve ventral tegmental alan gibi beynin çeşitli bölgelerinde ve dopamin gibi çeşitli nöroileticileri kapsar. Bu bileşenler ödüllendirici ve zevk veren duyguları oluşturan nöral devreleri meydana getirir.
Teşvikler
Üniversiteye girmek için, neden bir sürü şeyden vazgeçip sadece ders çalıştığınızı sorduğumuzda motivasyon konusu kişisel bir hal alır. Artık üniversiteye girdiğinize göre onca sınav için ders çalışmaya ve o kadar ödevi hazırlamaya sizi motive eden nedir? Bunun cevaplarından bir tanesi, çok büyük bir teşvik olan üniversite diplomasını almaya motive olmuş olmanızdır.
Teşvik, değer vermeyi öğrendiğimiz ve elde etmek için motive olduğumuz nesne ya da düşünce şeklinde hedeflerdir.
Teşviklerin iki ortak özelliği var. Birincisi, değer vermeyi öğrendiğimiz düşünceler (‘’ Diploma almak istiyorum’’) yâ da nesneler (‘’ Para, kıyafet’’) olabilir. Örneğin, beş yaşındayken henüz iyi bir eğitimin değerini öğrenmemiştik. İkincisi, teşviklerin değeri zaman içinde değişebilir. Sabah saat 7’de pizza bir teşvik olmayabilir, ancak akşam saat 7’de önemli bir teşvik haline gelebilir. Davranışlarımızın çoğu diploma, övgü, para, kıyafet ya da akademik başarı gibi çeşitli teşvikler tarafından motive edilir. Teşviklerinizi çektiğini ya da onları elde etmemiz için bizi motive ettiğini düşünebilirsiniz.
Tatlı ister misiniz? Teşvikler karnımız tok olmasında bile tatlı şeylere kesinlikle hayır demememizi, dolaplarımızın dolu olmasına rağmen kıyafet almaya devam etmemizi açıklar. Acil ihtiyaçlarımız karşılanmış olsa bile ( Karnım tok ya da yeterince kıyafetim var) çok değer verilen teşvikler örneğin arzu edilen yiyecekler ya da güzel kıyafetler onları elde etmemiz için bizi motive etme gücüne sahiptir. Teşvikler ayrıca insanları düşünmeden alışveriş yapmasını da açıklıyor.
Mark neden tırmanıyor? Mark’ın tırmanmak için motive olmasının diğer sebepleri muhtemelen ulusal medya tarafından tanınmak konuşma yapmak üzere davetler almak ve başka özürlülere bağışlayacağı, sponsorlar tarafından verilecek olan para gibi teşviklerdir. Ancak Mark’ın tırmanmasında aynı derecede etkili olan sebepler muhtemelen bilişsel faktörleri de içeriyor.
Motivasyonda Bilişsel Faktörler
İnsanlar neden maraton koşar?
Binlerce insan sadece ilk üçe girenlerin para ödülü aldığı, diğerlerine ise sadece birer t-shirt verildiği 41 kilometrelik maraton koşularına katılmak için aylarca hazırlanıyor. İnsanları böylesi bir çileye katlanmaya motive eden nedir? Bunun cevabı 1960’larda psikologların insan motivasyonunu açıklamak için bilişsel kavramları kullanmaya başladığı dönemlerde bulunabilir .Bu bilişsel faktör araştırmacıları insanların genellikle bir t-shirtten fazla bir ödülü olmayan maratonları koşmalarının sebebini dışsal ve içsel güdülenme arasındaki farkla ilgili olduğunu söylüyor. İşte motivasyon nedir sorusuna en güzel yanıt bu olsa gerek.
Dışsal güdülenme
Biyolojik ihtiyaçları azaltan ya da teşvik veya dışsal ödüller almamıza yardımcı olan belli davranış ve faaliyetlere katılmayı kapsar.
İçsel güdülenme
İnanış ya da beklentilerimizi yerine getirdiği için, faaliyetin kendisi ödüllendiricidir. Bu sayede belli davranış ya da faaliyetlere katılmayı kapsar.
İçsel güdülenme insanların gönüllü olmasını, hobilerine saatler ayırmasını, maratona katılmasını ya da kişisel projeler üzerinde çalışmasını açıklıyor çünkü bu faaliyetler kişisel olarak ödüllendirici, tatmin edici ve zorlayıcıdır. İçsel güdülenme birçok davranışı, dışsal teşvikler yerine kişisel inanışlarımız, beklentilerimiz veya hedeflerimiz nedeniyle yapmamızı açıklıyor.
Mark neden tırmanıyor?
Bilişsel teorinin içsel güdülenme kavramına göre Mark’ın tehlikeli ve neredeyse imkânsız bir tırmanışı gerçekleştirmeye motive olmasının sebebi, tırmanışın kendisi için ödüllendirici olmasıdır. Mark, bacaklarını kullanma yetisini kaybetmeden önce hırslı bir tırmanıcıydı. Çok güçlü motivasyon araçları olan kişisel hedefler ve beklentilere ulaşabilmek için tırmanmaya devam ediyor. Mark’ın da dediği gibi, “Herkesin kendi hedefleri var.”
Motivasyon Sözleri
Kötümser her fırsatta zorluk görür, iyimser her fırsatta kolaylık görür. Winston Churchill
Bilmek yetmez uygulamak lazım; istemek yetmez yapmak lazım. GOETHE
“Sadece çok ileri gitme riskini alanlar ne kadar ileri gidebildiklerini görür” T.S. Elliot
“Oturduğumuz sürece korkular yaratırız. Harekete geçtiğimizde ise korkularımızın üstesinden geliriz.” Dr Henry Link
Yüksek bir tepeye tırmandığında daha tırmanacak çok tepe olduğunu göreceksin Nelson Mandela
Hayat her ne kadar zor görünse de, yapabileceğiniz ve başarabileceğiniz bir şey her zaman vardır. Stephen Hawking
Motivasyonun Kullanım Alanları Nelerdir?
Motivasyonun birçok farklı kullanımı vardır. Tüm insan davranışları için yol gösterici bir güç olarak hizmet eder, ancak nasıl çalıştığını ve onu etkileyebilecek faktörleri anlamak çeşitli şekillerde önemli olabilir.
- Motivasyonu anlamak için şunlar yapılabilir;
- Hedeflere doğru çalışırken insanların verimliliğini artırmaya yardımcı olun.
- İnsanların harekete geçmesine yardımcı olun.
- İnsanları sağlık odaklı davranışlarda bulunmaya teşvik edin.
- İnsanların risk alma ve bağımlılık gibi sağlıksız veya uyumsuz davranışlardan kaçınmasına yardımcı olun.
- İnsanların hayatlarını daha fazla kontrol altında hissetmelerine yardımcı olun.
- Genel refahı ve mutluluğu iyileştirin.
Motivasyonun Etkisi Nedir?
Daha önce bir hedefi olan 20 kilo vermek veya bir maraton koşmak gibi) muhtemelen hemen bir şeyi başarma arzusuna sahip olmanın yeterli olmadığını hemen fark eder. Böyle bir hedefe ulaşmak, engellerin üstesinden gelme yeteneği ve zorluklara rağmen devam etme dayanıklılığı gerektirir.
Motivasyonun Bileşenleri Nelerdir?
Motivasyonun üç ana bileşeni vardır;
- Aktivasyon,
- Sebat
- Yoğunluk
- Aktivasyon, bir psikoloji dersine kaydolmak gibi bir davranışı başlatma kararını içerir.
- Sebat, engeller olsa bile bir amaca yönelik sürekli çabadır. Önemli bir zaman, enerji ve kaynak yatırımı gerektirmesine rağmen, bir derece kazanmak için daha fazla psikoloji dersi almak ısrarcılığa bir örnek olabilir.
- Yoğunluk, bir hedefi takip etmeye giden konsantrasyon ve canlılıkta görülebilir. Örneğin, başka bir öğrenci düzenli çalışma olacak iken, tartışmalara katılmak ve dış sınıfın araştırma fırsatlardan yararlanmak, çok çaba olmadan tek öğrenci kudreti sahil. İlk öğrenci yoğunluktan yoksundur, ikincisi ise eğitim hedeflerini daha yoğun bir şekilde sürdürür.
Bu motivasyon bileşenlerinin her birinin derecesi, hedefinize ulaşıp ulaşmadığınızı etkileyebilir. Örneğin, güçlü aktivasyon, bir hedefin peşinden koşmaya başlamanızın daha olası olduğu anlamına gelir. Sebat ve yoğunluk, bu hedefe doğru çalışmaya devam edip etmeyeceğinizi ve ona ulaşmak için ne kadar çaba harcayacağınızı belirleyecektir.
Motivasyon Bulmak İçin İpuçları Nelerdir?
Tüm insanlar motivasyonlarında ve iradelerinde dalgalanmalar yaşarlar. Bazen hedeflerinize ulaşmak için canlanmış ve son derece istekli hissedebilirsiniz, diğer zamanlarda ise ne istediğinizden veya onu nasıl elde edeceğiniz konusunda kayıtsız veya emin olamayabilirsiniz.
Motivasyonunuz düşük olsa bile, ilerlemenizi sağlayacak adımlar atabilirsiniz. Yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır;
- Sizin için gerçekten önemli olan şeylere odaklanmak için hedeflerinizi ayarlayın.
- Çok büyük veya çok bunaltıcı bir şeyle uğraşıyorsanız, onu daha küçük adımlara bölün ve ilerlemeye yönelik ilk adımı gerçekleştirmeye odaklanın.
- Güveninizi artırın.
- Geçmişte neler başardığınızı ve güçlü yönlerinizin nerelerde yattığını kendinize hatırlatın.
- Kendinizi güvensiz hissettiğiniz şeyler varsa, kendinizi daha yetenekli ve yetenekli hissetmek için bu alanlarda iyileştirmeler yapmaya çalışın.
Motivasyonun Potansiyel Tuzakları Nelerdir?
Motivasyonunuza zarar verebilecek, izlemeniz gereken birkaç şey var. Bunlar şunları içerir;
- Hızlı düzeltmeler veya ya hep ya hiç düşüncesi. Bir şeyi hemen düzeltemezseniz veya hepsine aynı anda sahip olamazsanız, motivasyonunuzu kaybetmek kolaydır. Hedeflerinize ulaşmanın zaman aldığını kendinize hatırlatın.
- Tek beden herkese uyar diye düşünmek. Bir yaklaşımın veya yöntemin başka biri için işe yaraması, sizin için de işe yarayacağı anlamına gelmez. Bir şey hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olmuyorsa veya motivasyonunuzu kaybetmenize neden oluyorsa, sizin için daha iyi olacak şeyleri arayın.
Motivasyonun Tarihi Nedir?
Bizi harekete geçmeye gerçekten motive eden şeyler nelerdir? Tarih boyunca psikologlar, insan davranışını neyin motive ettiğini açıklamak için farklı teoriler önerdiler. Aşağıdakiler, motivasyonun ana teorilerinden bazılarıdır.
İçgüdüler
İçgüdüsel motivasyon teorisi, davranışların sabit ve doğuştan gelen davranış kalıpları olan içgüdüler tarafından motive edildiğini öne sürer. 5 William James, Sigmund Freud, ve William McDougal’ı dahil Psikologlar davranışını motive temel insan sürücülerin bir dizi önerdi. Bu tür içgüdüler, bir organizmanın hayatta kalması için önemli olan korku, temizlik ve sevgi gibi biyolojik içgüdüleri içerebilir.
Sürücüler ve İhtiyaçlar
Yeme, içme ve uyuma gibi davranışlarınızın çoğu biyoloji tarafından motive edilir. Yiyecek, su ve uyku için biyolojik bir ihtiyacınız var. Bu nedenle, yemeye, içmeye ve uyumaya motive olursunuz. Dürtü teorisi, insanların temel biyolojik dürtülere sahip olduğunu ve davranışların bu dürtüleri yerine getirme ihtiyacı tarafından motive edildiğini öne sürer.
Uyarılma Seviyeleri
Motivasyon uyarılma teorisi insanlar onları uyarılma optimal düzeyini korumak yardım olduğunu davranışlar meşgul motive olduğunu göstermektedir. Yüksek uyarılma ihtiyaçları olanlar böyle motosiklet yarış gibi heyecan verici, heyecan arayan davranışları girme motive olabilir iken düşük uyarılma ihtiyaçları olanlar böyle motosiklet yarış gibi heyecan verici, heyecan arayan davranışları girme motive olabilir iken düşük uyarılma ihtiyaçları olan bir kişi, böyle bir kitap okuma gibi faaliyetler rahatlatıcı takip olabilir.
Motivasyon nedir ve motivasyon teorileri yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederim. Bir başka yazımızda görüşmek üzere hoşça kalın. Ayrıca Ergenlik Dönemi ile Terapiler, Psikoterapi ve İlk Tedavi Yöntemleri yazımızı okuyabilirsiniz. Bizi pinterest te takip edebilirsiniz.
Aşağıda yorum kutusuna motivasyon ile ilgili kendi sözlerinizi yazabilirsiniz.