Savant Sendromu Nedir?

Savant sendromu, normal zekanın altında olan bir bireyin spesifik bir alanda özel bir yetenek veya beceri göstermesi durumudur. Savant sendromu sergileyen çocuklara geleneksel olarak engelli veya otistik savantlar adı verilir.

Sendrom genellikle otizm ile alakalı olduğundan dolayı otistik savant terimi daha çok kullanılır. Savant sendromu gösteren bir kişinin ilk bilinen tanımı 1751 yılında bir Alman psikoloji dergisinde yapıldı. Bu terim ilk defa 1887 yılında, J. Langdon Down yani Down sendromuna adını veren doktor tarafından kullanılmıştır.

Savant Sendromu Nedir?

Savant sendromu, olağanüstü bir yeteneğin otizm spektrum hastalığı gibi gelişim bozuklukları ile birlikte meydana gelebileceği bir sendromdur. Bazı otistik bireylerin neden savant sendromuna sahip olduğu, bazılarının ise neden olmadığı henüz belli değildir.

Savant Sendromu Kimlerde Görülür?

Savant sendromlu çocukların yaklaşık yüzde 50’si otistiktir. Fakat otizmi olan tüm çocukların yaklaşık yüzde 10’unda savant sendromu bulunur. Kız çocuklarının yaklaşık üç katı kadar erkek çocukta savant sendromu vardır. Bunun nedeni erkek çocuklarının otizmden daha fazla etkilenmesidir. Zihinsel geriliği ve diğer gelişimsel bozuklukları olan bireyler de dahil olmak üzere otistik olmayan nüfusun yüzde 1’inden az bir kısmında savant sendromu vardır.

Savant Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Bir savant, savant sendromu tanısı konulmuş bir kişidir. Savant sendromu,  uzmanlara göre, otistik bozukluk da dahil olmak üzere ciddi zihinsel engelleri olan kişilerin bazı belirtilerine sahiptirler. Fakat savant bireylerde nadir görülen ancak olağanüstü bir deha vardır.

Başka bir deyişle, bir savant, bir alanda eşsiz yeteneklere sahiptir. Fakat aynı zamanda önemli zorlukları olan bir kişidir. Çok düşük bir IQ veya diğer zihinsel zorlukları olabilir ve yine de çok belirli bir alanda neredeyse büyük bir deha sergilerler. Savantlar, otistik olabilir veya olmayabilir.

Genellikle, savantlar müzik, sanat, takvim hesaplama, matematik, mekanik beceriler veya mekansal beceriler alanlarında olağanüstü yeteneklere sahiptir. Dustin Hoffman’ın oynadığı Rain Man karakteri gibi ünlü savantlar neredeyse anında olağanüstü matematiksel verileri hemen hesaplayabilir.

Otizm Savant Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Savant sendromlu çocuklar, belirli bir alanda, matematiksel hesaplamaları olağanüstü bir hızda işleme yeteneği gibi olağanüstü bir yeteneğe veya beceriye sahiptir. Savant becerileri müzik, görsel sanatlar ve matematik de dahil olmak üzere birçok farklı alanda ortaya çıkar.

Uzmanlar, savantların en yaygın becerisinin olağanüstü bir hafıza olduğuna inanıyorlar. Savant sendromlu çocuklar, spor istatistikleri, nüfus rakamları ve tarihsel veya biyografik veriler gibi alanlarda çok miktarda veri ezberleyebilir. Savant sendromlu kişiler için ortak bir beceri, haftanın hangi gününün hangi tarihe geleceğini hesaplama yeteneğidir.

Savant Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Savant sendromunun nedenleri henüz tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmacılar, bunun bir gen veya genlerdeki bir değişiklikten kaynaklandığını varsayıyor ve diğerleri, beynin sağ yarıküresinde meydana gelen yaralanmanın telafisi için, beynin sol yarıküresinde bir tür hasarın neden olduğuna inanıyor. Bununla birlikte, sendromun nedenleri tam olarak açık değildir ve daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Savant sendromunun kökeni hala kesin olarak bilinmemektedir. Bazı uzmanlar bu istisnai özelliklerin gelişimini anormallikler ve spesifik genetik değişiklikler ile ilişkilendirir.

Savant Sendromu Kadınlar Kulübü

“8 yıl önce beyin travması geçiren Amerikalı genç, savant sendromuna yakalanarak dâhiye dönüştü.

Beyin travması dâhi yaptı

ABD’li Jason Padgett’in hayatı 2002 yılında barda eğlenirken iki kişinin saldırısına uğramasıyla değişti. Başının arkasına aldığı darbe ile bayılan adam ertesi gün bambaşka bir hayata uyandı. Hastaneden bir günlük bir tedavinin ardından taburcu olan Padgett, daha önce hiç görmediği detayları fark ettiğini ifade ediyor. Kaza öncesi okulu bitiremeyip babasının mobilya mağazasında çalışan Padgett, daha önce ortalama bir zekâya sahip olduğunu ifade ediyor.

Geçirdiği beyin travmasından sonra dünyaya bakışı değişen adam, işe gitmeyi bırakıp matematik ve fizikle ilgilenmeye başladı. Padgett’ın dünyada savant sendromu yaşayan 40 kişiden biri. Bu sendromu yaşayanların travmadan sonra beyin fonksiyonları inanılmaz ölçüde artıyor ve matematik, sanat veya müzikle ilgili yetenekler geliştiriyorlar. Nasıl bu hale geldiğini anlayamayan Padgett, televizyonda bu konuyla ilgili bir belgesel izledikten sonra başına ne geldiğini kavradı.”

“İbrahim Durukan, Tümer Türkbay

Özet

Savant sendromu, ağır düzeyde gelişimsel ya da zihinsel yetersizliklerin yanında çoğu insanda bulunmayan sıra dışı zihinsel becerileri olan kişileri tanımlamaktadır. Kişinin genel zeka düzeyi ortalamanın altında olmasına karşın bir ya da birden fazla alanda aşırı düzeyde bilgi sahibidir. Savant sendromu olgularının yaklaşık yarısının otistik bozukluğa bağlı, kalan yarısının da diğer tip gelişimsel bozukluklar, zeka geriliği veya merkezi sinir sistemi hastalıkları ya da yaralanmalarına bağlı olduğu kabul edilmektedir. Erkeklerde kızlara oranla altı kat daha sık görülür. Savant becerileri genellikle beş genel kategori ile sınırlıdır. Bunlar müzik becerileri, sanat becerileri; takvim hesaplama becerisi; matematik becerisi ve mekanik ya da mekansal becerilerdir. Savant olguları parçalı becerileri olan savantlar, yetenekli savantlar ve olağanüstü savantlar olarak üçe ayrılabilir. Savant sendromunda saptanan özgül becerilere hemen her zaman olağanüstü bir bellek eşlik eder. Savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir. Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir. Savant becerilerinin zaman içinde kaybolması kural olmaktan ziyade istisnadır. Savantların becerileri sadece ezber belleğine dayanmamaktadır. Oldukça organize, alana özgü bilginin temsil edilme ve düzenleme becerisinin gelişmiş olduğu bilinmektedir. Savant sendromundaki nöropsikolojik profili açıklamak için birçok teorik model ortaya konmuştur. Savant olgularına olan ilgi 18. yüzyılda başlamış olmasına karşın halen ilk tanımlandığı dönemdeki gibi gizemini korumaktadır. Savant’a özgü yeteneklerin varlığı ve doğası ile ilgili birçok soru halen yanıtsız olduğundan bu konu ile ilgili araştırmalar artarak devam edecek gibi gözükmektedir.ALINTI…”

“**”SAVANT SENDROMU” hakkında küçük bir bilgi:

Savant sendromu yaşayan bireylerin %50’sinde otizm semptomları bulunur.

Diğer yarısı otizm belirtilerinden uzaktır ve dahi olarak adlandırılır.

Örnek;

Bir çoğumuzun “Rain Man” filminden tanıdığımız “Kim Peek” bizlere otistik olarak tanıtılmış olmasına rağmen aslında sadece SAVANT (bilgiç) olarak görünüyordu.

Kim Peek otistik değildi.

Onun beynindeki bir anomali sahip olduğu özel bir yeteneği vardı.

Beyninin görme sistemi çok farklı çalışıyordu. Birkaç saniyede bir sayfayı okuyup ezberinde tutabiliyordu.

Her iki gözüyle ayrı iki sayfayı aynı anda okuyabilme kabiliyetine sahipti.

Okuduklarını unutmayan ve binlerce kitabın içeriğini ezberinde tutabilen bir insandı.

Kim Peek günde yaklaşık 8 kitap okuyabilen, bir sayfasını 10 saniyede okuyup ezberinde tutabilecek kabiliyete sahipti.

Tüm bu yeteneklerinin yanısıra büyük derecede motorik problemleri yaşıyordu.

Kendi saçını tarayamaz, ayakkabılarını kendi kendine giyemez, traş olamaz, vs…

Böylelikle sürekli birilerine muhtaç sekilde hayatını idame etmek zorundaydı.

Böylelikle Kim Peek’in otizmli olmadığını öğrenmiş oldum.

alıntı…”

Savant Sendromu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Bu sendrom ile ilgili merak ettiğiniz tüm soruları bu bölümde sizler için yanıtladık.

Savant Sendromu Mucize Doktor Dizisinde Var Mıdır?

Evet, bu dizinin başrolündeki Ali Vefa adlı karakterin savant sendromu vardır.

Savant Sendromu Hastalığı Nasıldır?

Bu kişilerin yarısında otizm sendromları görülür. Diğer yarısı ise genel olarak dahidir.

Savant Sendromu Sonradan Kazanılmış Ne Demektir?

Geçirilen bir kafa travması sonucunda savant sendromu meydana gelebilir.

Savant Sendromu Olan Türk Ünlüler Kimlerdir?

Bilinen herhangi bir ünlü yoktur.

Savant Sendromu Hastaları Kimlerdir?

Bu kişiler matematik ve sanatın pek çok dalında çok başarılıdırlar. Fakat iletişim yetenekleri ve gündelik hayat becerileri sınırlıdır.

Savant Sendromu Otizm Mi?

Evet, otizmin bir türüdür. Fakat her otistik bireyde savant sendromu görülmez.