Demagoji Ne Demek? Demagoji Yapma Nedir?

Günlük hayatta anlamı tam olarak bilinmese bile sıkça kullanılan bir terim olan demagoji, kelime anlamıyla laf cambazlığı olarak ifade edilir. Karşınızdaki kişiyi belirli bir konuda etki altına almak ve düşüncenizi dayatmak için kullanabileceğiniz bu yöntem genellikle siyasiler tarafından tercih edilir. Bu yöntemi kullanarak çıkar sağlamak isteyen kişilerin hitabet sanatı ve propaganda konusunda da yeteneklerini konuşturması gerekir. Halka meydanlarda ya da görsel medya araçlarıyla hitap eden siyasiler, tabiri caizse onları can evinden vuracak noktayı gayet iyi bilirler. Muhafazakâr toplumlarda din demagojinin önemli bir kaynağıdır. Halkın bu konuda hassasiyetini bilen siyasiler, rakiplerini dinsiz olmakla ya da dine zarar vermekle suçlar. Modern toplumlarda ise yaşanan olumsuzlukların bir topluluğa, ırka mâl edilmesi yaygın bir tekniktir. Demagoji yapan kişiler, demagog olarak adlandırılır. Aşağıda detaylı bir şekilde demagoji ne demek ve demagoji yapma nedir gelin inceleyelim.

Felsefi Açıdan Demagoji Ne Demek?

Farklı açılardan değerlendirilmesi gereken demagoji, tarihte birçok filozof tarafından incelenen bir konudur. Felsefi açısında demagoji nedir ne anlama gelir? Platon, bu konudaki görüşleriyle günümüz siyasi hayatına ışık tutmaktadır. Ünlü filozof, bir siyasi liderin kötü bile olsa hitabetiyle halkı etkileme gücüne sahip olduğunu iddia eder. Yanlış liderlerin iktidara gelmemesinin tek yolunu ise halkın eğitim seviyesinin yüksek olmasına bağlar. Bu sayede insanlar siyasi liderin her dediğini doğru kabul etmeyecek ve yalan vaatlerine inanmayacaktır. Türkiye’nin ünlü düşünce insanlarından Şevket Süreyya Aydemir’de bu görüşü destekleyerek eğitimsiz ülkelerde o günkü konjonktüre göre konuşan ve ucuz sloganlar kullanan kişi olarak demagogları tanımlamıştır. Aristo ise yaptığı sınıflandırma da demokrasinin yozlaşmış hali olarak demagojiyi nitelemiştir.

Sosyolojik Açıdan Demagoji Ne Demek?

Halk gözüyle demagoglara baktığınız zaman, kendi hislerine tercüman olan ya da kendilerini yakın hissettikleri bir liderle karşılaşmak her zaman gururlarını okşayıcı olabilir. Sizin gibi konuşan, sizin yediklerinizi yiyen bir insana kendinizi daha yakın hissedebilirsiniz. Peki demagogun samimiyetinden emin misiniz? Bundan emin olmanız için demagoglar gereken tüm yolları dener. Kendini haklı göstermek için kendinden asla vazgeçemeyecek taraftarlar yaratır. Sus payı olarak ise devlet kadrolarından farklı makam ve mevkiiler dağıtır. Demagog; vatan, millet siyasetini çok fazla yapar. Rakiplerini ise vatanı bölünmesini istemekle suçlar. Bunları duyan halk ise galeyana gelerek liderinin izinden gider.

TDK’ na Göre Demagoji Nedir?

Demagoji nedir ve demagoji nasıl yazılır gibi sorular çokça sorulmaktadır. Türk Dil Kurumuna göre demagojinin kelime anlamı laf cambazlığıdır.

• Yazılışı ise;
• Demagoji : Doğru
• Demogoji: Yanlış

Demagoji Tarihi

İlk devletlerin kurulmaya başlamasıyla demagojinin örnekleri de ortaya çıkmıştır. Antik Yunan’da Alcibiades, Cleon ve Gaius Flaminius demagojiyi iyi kullanan kişilere örnek olarak gösterilebilir. Zengin bir tüccar olan Cleon, kendi arzularını gerçekleştirmek için her yolu mübah gören bir yaklaşım izlemiştir. Milattan önce 400’lü yıllara tekabül eden dönemde Cleon, Atina’nın Sparta karşısında yaşadığı başarısızlıkların sebebini o dönemki liderlerin cesaretsizlikleriyle eşleştirerek sert ve kaba bir dille halk üzerinde etki kurmaya çalışmıştır.

Alcibiades

Cleon’un yaptığı gibi Alcibiades de Atina’nın yaşadığı savaş sürecini kendi lehine çevirmeye çalışır. Bir asker ve aynı zamanda siyaset adamı olan Alcibiades, askeri alandaki yeteneklerini belirli bir dönem siyasete de taşımayı başarmıştır. Buna rağmen hırslı kişiliği nedeniyle insanlar üzerinde tam bir hâkimiyet kurması hiçbir zaman mümkün olmamıştır. Hatta kişisel özellikleri, O’nun çok sayıda düşman kazanmasına da sebep olmuştur.

Gaius Flaminius

Demagogların ilk örneklerinden biri olan Gaiuz Flaminius, milattan önce 200’lü yıllarda Roma’da yaşamıştır. Halka hitap ederken kendinden çok daha güçlü olan aristokratlara meydan okuması insanların gözündeki değerinin artmasını sağlamıştır. Halk nezdinde sevgi kazansa da siyasi kesim tarafından bir nefret kazandığı da inkâr edilemez bir gerçektir.

Adolf Hitler

İkinci Dünya Savaşı sırasında milyonlarca Yahudi’nin işkenceler ile öldürülmesine neden olan Adolf Hitler’in yaptığı konuşmalar, o dönemki Alman halkının yüksek beğenisini kazanmıştır. Alman ırkını üstün gören ve saf bir ırk ortaya çıkarmak için farklı etnik gruplara karşı acımasız bir politika güden Hitler, tarihin gördüğü en acımasız diktatörlerden biridir. Bu diktatör, günümüzde her ne kadar çok iyi anılmasa da o zamandan bu zamana ulaşan görüntülerde, yaptığı konuşmalar sırasında büyük bir kalabalık tarafından alkışlandığı görülmektedir. Burada Platon’un iddia ettiği gibi eğitim ön planda ise Almanya gibi eğitim seviyesinin oldukça yüksek olduğu bir ülkede, Hitler’in bu kadar başarı kazanması nasıl izah edilebilir? İşte bu noktada demagojinin ustalıkla kullanılmasının nelere mal olacağını görmek mümkündür. Hitler’in kullandığı demagoji teknikleri aşağıdaki gibi özetlenebilir.

Kendinden Önceki Başarısızlıklardan Faydalanma

Hitler’in Alman halkının gözünde bu denli başarılı olmasının altında kendinden önceki dönemde yaşanan başarısızlıkları iyi kullanması gelir. Demagoglar, başkalarının başarısızlıklarını en iyi şekilde kullanarak konuşmalarında bu durumu ön plana çıkarır. Halkın gözünde güçlü, kendinden emin bir lider tablosu oluşturur. Basit ama etkileyici mesajlarla yola çıkan diktatör de karşısındaki kitlenin eğitimli ama bir araya geldiklerinde ise kandırılmaya müsait olduğunun farkındadır. Bu nedenle konuşmalarında basit ifadelerle adım adım sertleşen cümlelere yer vermektedir. Daha önce karşısında böyle bir lider görmeyen halk da konuşmanın coşkusuna kendisini kolayca kaptırmaktadır.

Üstün Irk Vurgusu

Konuşmalarının çoğunda Alman ırkının üstün bir ırk olduğunu vurgulayan diktatör, halkın egosunu en iyi şekilde tatmin etmiştir. Her insanda bulunan üstün olma ve ayrıcalıklı olma arzusuna oynayan; onu açığa çıkarmak için uygun kelimeleri seçen Hitler, bu sayede kitleleri arkasına almayı başarmıştır.

Demagojiyi Destekleyen Unsurlar

Beden dili, yaptığı işaretler ve görünüşü de Hitler’in kazandığı desteğin önemli bir nedenidir. El ve kol hareketlerini nasıl kullanacağını çok iyi bilen diktatör “Heil Hitler” selamlamasıyla da kitleler üzerinde daha güçlü bir etki yaratmıştır.

Türkiye’nin Yakın Tarihinde Demagoji

Söz konusu Türkiye olduğunda başarılı olmuş her siyasetçide, olumlu ya da olumsuz demagoji örneklerine rastlamak mümkündür. 1980 darbesinden sonra tekrar demokratik sisteme dönülmesi ile iktidara gelen Turgut Özal’dan başlayarak sonraki tüm liderleri bu sıralamaya dâhil etmek mümkündür. Sözlerinin içine bir miktar espri de katarak demagoji konusunda çığır açan isim Süleyman Demirel’dir. Basın mensuplarının sorduğu sorulara verdiği ucu açık cevaplar, halkla iç içe olması kendini oldukça sevdirmesini sağlamıştır. Kendisine “Baba” denmesi de bu sevgiden ileri gelmektedir. Demirel’in sözlerinden yola çıkarak demagojiyi kullanış biçimlerine şu şekilde örnek verilebilir:

• Kendine olan güveni, “Şapkamı koysam o bile seçilir.”
• Seçmenlere hitaben, “Ne veriyorlarsa benden 5 fazlası.”
• Önceki hükümetlere söylediği “enkaz devraldık.” sözü.

Çok üzerinde düşünülüp taşınılmış gibi durmasa da basit ama belirli bir derinliği olan ifadeleri ve fötr şapkasıyla Süleyman Demirel, Türk siyasi hayatına sıra dışı tarzıyla damga vurmuştur. 

Tansu Çiller

Türk siyasetçilerinin çoğu konuşmaları sırasında en çok rakiplerine sataşmayı tercih eder. Bunu yapanlardan biri de Tansu Çiller’dir. Türkiye’nin bugüne kadarki tek kadın başbakanı olan Çiller, 1993-1996 yılları arasında yaptığı başbakanlık sürecinde terör başta olmak üzere oldukça ciddi sorunlarla mücadele etmiştir. Halka hitap ederken terör olaylarının biteceğini sürekli vurgulayan Çiller kendisi için sık sık “Ben sizin ananızım.” ya da “Ben sizin bacınızım.” gibi ifadeler kullanarak halkı bir evlat, bir kardeş gibi gördüğünü belirtmiştir. Halk arasında sık sık duyduğunuz Demagoji Yapma sözünü buradan daha net anlamış olacaksınız.

Ekşi Sözlük Yazarlarının Demagoji Hakkında Yorumları

Son Olarak

Günümüzde teknolojinin gelişmesi ve her türlü bilginin internet ile ulaşılabilir olması demagogların emellerine ulaşabilmesi önünde bir engel niteliği taşır. Siz de siyasilerin söylemlerini değerlendirmek için geçmiş konuşmalarını inceleyebilir; ona göre özgürce kararınızı verebilirsiniz. İnternet, rüzgâr nereden eserse oraya dümeni kıran siyasetçilerin şu anki söyledikleriyle tamamen çelişen videolarla doludur. Bu, o kişinin kendi çıkarlarına göre hareket ettiğinin en önemli göstergesidir. Demagoji yapmaktan kaçınan, doğruları her zaman düstur edinen, kendi menfaatlerini değil halkın menfaatlerine göre hareket eden ahlâklı siyasetçilerden yana olmak için sorgulamaktan hiçbir zaman vazgeçmemelisiniz.

Bu yazımızda sizlere Demagoji Ne Demek? Demagoji Yapma Nedir? konusuna değindik. Bir başka yazımızda görüşmek üzere hoşçakalın… Ayrıca Oligarşi nedir yazımızı okuyabilirsiniz.